Nieuw samengestelde gezinnen zijn al lang geen uitzondering meer. Naar schatting leeft één op de vijf kinderen in zo’n gezin. Elk gezin is uniek.
Het is altijd weer zoeken naar een balans.
Geen boze stiefmama meer
Vroeger sprak men over ‘stiefvaders’ en ‘stiefmoeders’. Maar die namen hebben een te negatieve bijklank. Daarom spreken we nu over ‘plusouders’. Want de nieuwe situatie kan voor de kinderen ook positief zijn. De nieuwe partner van hun vader of moeder kan hun leven verrijken. Naast uitdagingen en kansen voor plusgezinnen zijn er uiteraard ook minkanten. Veel manieren van opvoeden komen bijeen en de communicatie loopt al eens fout. Elk gezin heeft zijn eigen huisregels.
Onze wetgever is alvast van plan zich aan deze nieuwe realiteit aan te passen. Zo werd recent een wetsvoorstel ingediend door kamerlid Sabien Lahaye-Battheu om plusouders een medebeslissingsrecht te geven over de minderjarige kinderen binnen hun gezin.
Verwacht wordt dat het wetsvoorstel nog deze legislatuur wordt goedgekeurd. Ons Grondwettelijk Hof geeft al van in 2003 aan dat de juridische organisatie van het ouderlijk gezag niet meer is aangepast aan de nieuwe realiteit. Het Belgische recht moet erkenning geven aan de rol die plusouders spelen in het leven van een kind.
Plusouders hebben nu wettelijk geen rechten
Plusouders hebben op vandaag wettelijk geen rechten. De uitoefening van het ouderlijk gezag komt enkel toe aan de juridische ouders van een kind. Dit gezag oefenen zij in de regel gezamenlijk uit, zelfs wanneer ze niet meer samenleven of getrouwd zijn.
Maar in de praktijk staan plusouders ook vaak mee in voor de zorgen en opvoeding van de kinderen binnen hun nieuw samengesteld gezin. Vaak ontstaat er tussen hen en de kinderen een duurzame relatie.
En dan kunnen er problemen ontstaan
Als één van de ouders en diens nieuwe partner bijvoorbeeld beslissen om het kind in te schrijven in een andere school en pas dan de andere wettelijke ouder, die zich eerder niets meer aantrok over de opvoeding van het kind, zich hiertegen gaat verzetten. Voor de wet heeft die ouder dan meer te zeggen dan de plusouder die het kind elke dag helpt bij zijn huiswerk.
Een ander voorbeeld is dat in geval van nood een plusouder geen beslissing tot een (spoedeisende) medische ingreep kan nemen.
Beperkt medebeslissingsrecht
De bedoeling is nu om de plusouder een beperkt medebeslissingsrecht te geven over de opvoeding, zorg, bescherming en opleiding van het kind. Hieraan zullen wel voorwaarden verbonden zijn. Zo moet de relatie twee jaar duren en moet de plusouder al een jaar mee instaan voor de opvoeding vooraleer hij of zij inspraak krijgt.
Vraagtekens
Hoewel dergelijke wetgevende initiatieven toe te juichen zijn, stel ik mij nog vragen over de haalbaarheid en praktische toepassing ervan.
Zo voorziet het wetsvoorstel ook dat de gescheiden partner zijn toestemming moet geven. Er zal geen afbreuk worden gedaan aan de overeenkomsten die eerder over de opvoeding werden gemaakt tussen de wettelijke ouders. In hoeverre kan de plusouder dan door die ex worden geboycot? Voor zover bemiddeling geen soelaas kan bieden in zo’n situatie, zal een procedure voor de familierechter aangewezen zijn.
Regel het vooraf
Het medebeslissingsrecht zal automatisch eindigen wanneer de juridische ouder en plusouder niet langer samenwonen of wanneer de juridische ouder overlijdt. Wat dan met de plusouder die jarenlang gezorgd heeft voor het kind en daarmee een duurzame band heeft opgebouwd? Ouders en plusouders denken best op voorhand goed na over wat zij willen dat er gebeurt wanneer zij uit elkaar gaan of één van hen overlijdt. Zo kan je in een testament een voogd aanstellen en zelfs bepalingen opnemen over de waarden die de voogd moet respecteren wanneer deze de zorg voor de kinderen opneemt.
Plusouderconsulenten
Voor plusouders die af te rekenen krijgen met een strijdvaardige ex-partner, niet erkend worden door hun pluskinderen, zich vaak eenzaam voelen of andere katten te geselen hebben, is er nu plusouderconsulenten.be. Een netwerk van 19 plusouderconsulenten over heel Vlaanderen werd opgeleid om nieuwe gezinnen te begeleiden in hun wens om de nieuwe relatie te doen slagen. Meer info op www.plusouderconsulenten.be.
In een eerdere blog besprak ik een interessant boek over nieuw samengestelde gezinnen. Andere interessante lectuur zie je op de foto bij dit bericht.
Vragen?
Heb je vragen na het lezen van deze tekst? Wil je bijstand in een geschil rond familierecht? Neem dan contact op voor een afspraak. Voor de prijs van 125 euro krijg je tijdens een gesprek van 1u (fysiek op kantoor of online) een eerste raad waar je eventueel zelf verder mee aan de slag kunt. Het gesprek is verder volledig vrijblijvend.
Eveline Van Hoecke
Familierecht advocaat – Erkend bemiddelaar in familiale zaken – Erkend collaboratief advocaat – Counseler
Schouwburgplaats 1 – 9990 Maldegem
T 050 71 09 32 – F 050 71 09 33 – BTW BE 0852 108 475
vanhoecke-advocaat.be