De overheid is al langer op zoek naar manieren om de rechtbanken te ontlasten. Maar mensen ertoe aanzetten om hun geschil op te lossen onder begeleiding van een neutrale bemiddelaar heeft meer voordelen dan dat.

Bemiddeling een volwaardige plaats in het recht

‘Het gevoel dat mensen hebben als zij een rechtbank verlaten met een winnaar en een verliezer verschilt fundamenteel van het gevoel als zij na een bemiddeling met een compromis de zaal verlaten’, zegt Minister van Justitie Koen Geens. Bij bemiddeling is meer ruimte om de oorzaak van het onderliggende conflict te bespreken en het vertrouwen en de relaties te herstellen.

Bemiddeling in een zo vroeg mogelijk stadium

De buitengerechtelijke oplossing van geschillen zal in een zo vroeg mogelijk stadium in het ontstaan van het conflict tussen mensen worden voorgesteld. Het is pas als bemiddeling niet lukt, dat de rechtbanken als vangnet zullen fungeren. De rol van de rechter wordt in de nieuwe wetgeving verduidelijkt. Hij mag nooit zelf als bemiddelaar optreden, maar hij kan wel de partijen bevragen over de pogingen die zij vóór het geding ondernomen hebben om tot een minnelijke oplossing te komen. Om die reden kan hij eisen dat de partijen persoonlijk verschijnen. De bemiddeling blijft vrijwillig. Alle partijen kunnen te allen tijde het bemiddelings proces stopzetten.

Actieve rol voor de rechter

Een rechter kan op vraag van één van de partijen de zaak schorsen of verdagen om hen de mogelijkheid te bieden na te gaan of een minnelijke oplossing kan. Hij kan ook ambtshalve een bemiddeling opleggen. Als de bemiddeling slaagt, worden de afspraken vastgelegd in een bemiddelingsovereenkomst. ‘De bemiddeling blijft steeds vrijwillig. Alle partijen en de bemiddelaar kunnen te allen tijde het bemiddelingsproces stopzetten zonder enig nadeel’, benadrukt Geens.

Collaboratieve onderhandeling als nieuwe vorm van minnelijke geschillenregeling

Daarnaast wordt een nieuwe vorm van minnelijke oplossing in de wet opgenomen: de collaboratieve onderhandeling. Daarbij staan advocaten hun cliënten actief bij en adviseren ze gedurende het onderhandelingsproces. Advocaten treden dus op als professionele onderhandelaars die buiten de tussenkomst van de rechtbank tot een oplossing komen. Slaagt de bemiddeling niet en wordt de zaak uiteindelijk toch voor de rechtbank gebracht, dan moet het een andere advocaat zijn die de verdediging op zich neemt.
Ten slotte wordt een definitie van bemiddeling in de wet ingeschreven en het beroep van erkende bemiddelaar beschermd. Bemiddelaars zullen moeten slagen in een nieuw bekwaamheidsexamen en een bekwaamheidsproef.  De nieuwe wet zou tegen Pasen een feit moeten zijn.

Bron : De Tijd